Eva (46), uitgever: 'Als dit nog maanden duurt, gaat de cement dan nog voldoende hechten?' 

Eva: 'De eerste weken van de lockdown was het ontzettend druk. We werkten ons met z'n allen een slag in de rondte. Alsof we iets te bewijzen hadden. Tonnen e-mails. Veel communicatie. Het waren lange werkdagen met nauwelijks tijd voor pauze. 

Waar ik het meeste last van had was de vage grens tussen werk en privé. Tuurlijk beantwoord je die mail nog die 's avonds binnenkomt. Je bent immers nog op je werk. 

Ik miste de fysieke afstand, ja, zelfs de treinrit. Na een paar weken leerde ik mijn werkdag af te sluiten door te gaan wandelen. De stilte van de natuur en de cadans van het stappen maakten m'n hoofd leeg. 

Wat nog? Je realiseert je plots dat er op het werk zo veel meer gebeurt dan werken. De informele babbels tussendoor: het praatje aan de koffieautomaat, in de lift, met de collega die naast je zit… 

Een geluk dat we een goed team zijn. De cement tussen ons is stevig. Dagelijkse videovergaderingen helpen. Wij, die videovergaderingen haatten, zijn trouwe adepten geworden. <lacht> Maar toch. Als dit nog maanden duurt, gaat de cement dan nog voldoende hechten? 

Bepaalde taken zijn ook niet evident vanop afstand. Creatieve brainstorms bijvoorbeeld. Of je schouders zetten onder een nieuw project. Daarin werkt de afstand een beetje verlammend. 

Tot slot is het ontbreken van enige vorm van perspectief misschien nog het moeilijkste. Hoelang gaat dit nog duren? Wanneer kunnen we terug? Hoe zal dat gaan? Onze werkgever houdt ons een beetje in het duister. 

Of ik terug wil naar hoe het was? Goh, moeilijk te zeggen. Au fond wel, denk ik. Al lijkt dat me weinig realistisch. Ik zou al blij zijn met 2 à 3 dagen per week op kantoor. Gesteld dat we er als team samen kunnen zijn. Anders is de meerwaarde nihil. Maar of dat mogelijk is? Geen idee. De tijd zal het uitwijzen.'

Karen (54), management assistant: 'Beweging was plots iets dat ik moest inplannen, want spontaan gebeurde het niet meer.'

Karen: 'Ik werkte voor corona zelden thuis. In het begin vond ik het een geweldige ontdekking. Ik genoot van het langere slapen en het feit dat ik niet hoefde te pendelen. En ik stond versteld van de hoeveelheid werk die ik -ongestoord- kon verzetten. 

Ook meegenomen waren de kleine huishoudelijke taken, zoals vaatwasser inruimen en wasmachine aanzetten, die ik tussendoor kon doen. 

Na verloop van tijd vielen me ook de minder leuke kanten op. Ik miste contact met m'n collega's. In plaats van even bij elkaar binnen te springen en af te stemmen, moest ik nu overal de telefoon voor nemen. 

Wat nog? Beweging was plots iets dat ik moest inplannen, want spontaan gebeurde het niet meer. En het ergste van al? M'n wereld was zo klein geworden! Het feit dat het thuiswerken samenviel met een serieuze knip in het sociale leven, hielp uiteraard niet.

Voorlopig zitten we al zeker tot eind augustus thuis. Daarnaast gaan er allerlei geruchten de ronde. Een ervan is dat onze werkgever radicaal wil kiezen voor thuiswerk en dat onze vaste werkplekken verdwijnen. Zulke geruchten creëren veel onzekerheid. Duidelijke communicatie zou fijn zijn. 

Wat ik ideaal zou vinden? Een combinatie van 3 dagen thuiswerk en 2 dagen op kantoor. Zo kan je nog live overleggen en heb je sociaal contact. 

Ik vrees dat als we radicaal gaan voor thuiswerk collega's van elkaar gaan vervreemden. En dat kan nare gevolgen hebben. Wie gaat bijvoorbeeld nog bereid zijn om bij de verlofplanning rekening te houden met de persoonlijke situatie van een collega als je elkaar nog nauwelijks kent?

Ik denk dat bedrijven nu vooral de financiële kant van de zaak zien (minder gebouwen, minder verbruik van elektriciteit en water, minder onderhoud), maar nog niet hebben stilgestaan bij de sociale impact op de medewerkers en de samenhang van de teams.'

Veerle (34), redacteur: 'Soms denk ik: zou iemand het merken als ik niet meer werk?'

Veerle: 'Corona heeft mijn leven ingrijpend veranderd. Alles is anders. 

Het leuke aan thuiswerken is de vrijheid en de herwonnen rust. Ik kan 's morgens lang slapen en samen ontbijten met mijn man en zoontje.

Als het zonnig weer is, lunch ik buiten op onze schommelbank met zicht op de paarden en het gekwetter van de vogels op de achtergrond. Ons hondje en de kippen zijn ook van de partij in de hoop op wat kruimels. 

Soms fiets ik tijdens mijn pauze naar een kledingketen in de buurt. Dat is echt een onwerkelijk gevoel en ook wel heel fijn. 

Wat ik niet leuk vind is het gevoel dat ik nooit klaar ben met werken. Mijn zoontje is vaak thuis waardoor ik noodgedwongen meer breaks neem en die 's avonds compenseer. Dat maakt dat het werk altijd aanwezig is en sluimert op de achtergrond. 

Ik voel me minder betrokken bij mijn bedrijf en heb minder plezier in mijn werk. Vroeger kon ik heel erg genieten van wat ik aan het doen was en erin opgaan. Dat heb ik nu minder. Waarom weet ik niet precies. 

Ik vermoed doordat de schwung en vitaliteit die ik kreeg op kantoor, weg zijn. Je gaat daar bewust naartoe, neemt een kop koffie en zit tussen je collega's die ook aan het werken zijn. Dat levendige, die vibe en die 'echtheid' zijn weg. Nu denk ik soms: zou iemand het merken als ik niet meer werk?

Ik heb het heel lastig met de onzekerheid: het feit dat we niet weten hoelang het gaat duren en dat onze werkgever daar totaal niet over communiceert. Ik vind dat echt niet kunnen en voel me op dat vlak in de steek gelaten. Een beetje meer info en begrip zouden fijn zijn. 

Tegelijk is het voor mij ook wel een zegen dat ik wellicht nog maanden ga moeten thuiswerken. Ik ben net verhuisd en woon nu ver van het werk, waardoor het pendelen erg zwaar zou zijn. 

Nu kan ik mijn zoontje met een gerust hart naar zijn nieuwe school sturen omdat ik weet dat ik hem kan afzetten en ophalen aan de schoolpoort en er 's avond ben voor hem. Dat is fantastisch.

Of ik ooit terug zou willen naar hoe het voor corona was? Dat is een moeilijke vraag. Permanent thuiswerken voelt aan als een gouden kooi. Eigenlijk ga ik veel liever werken, maar het is zo gemakkelijk en heeft ook zoveel voordelen dat het moeilijk is om die terug af te staan. 

Ik denk dat ik een of twee dagen per week op kantoor ideaal zou vinden.' 

Fonny (41), content manager sociale media: 'Nu het pendelen wegviel, voelde ik dat ik iets anders nodig had om mijn werkdag te starten. '

Fonny: 'Ik was vroeger niet zo'n fan van thuiswerken, ik deed het ook niet vaak. Tot er opeens geen keuze meer was. Na wat zoeken wende dat thuiswerken verbazingwekkend snel. Meer nog: ik ben helemaal verkocht!

Thuiswerken, da's niet meer pendelen. Per dag was ik toch zo'n 2 uur onderweg. Pendeltijd stond voor mij vooral gelijk aan leestijd. Maar ook gehaast en soms al eens wat ergernis. 

Nu het pendelen wegviel, voelde ik dat iets anders nodig had om mijn werkdag te starten. Dus begon ik met 'naar m'n werk' te wandelen. Dat is nog altijd een vast ochtendritueel. 's Avonds sluit ik de werkdag ook graag af op die manier. Al wandelend herontdekte ik de buurt en de stad waar ik woon.

Ik vind het fijn om mijn werkdag voor een groot deel zelf te kunnen plannen. Voordien was dat eigenlijk ook al zo, maar thuis heb je toch nog iets meer vrijheid. En omdat er niemand binnenloopt of aanklopt -tenzij de postbode- kan ik ook beter doorwerken. 

Het contact met de collega's mis ik het meest. We hebben elke ochtend wel een korte videocall. Zo blijven we in contact en houden we elkaar op de hoogte van waar we mee bezig zijn. Maar het vervangt de spontane babbels niet. 

Een collega probeerde aanvankelijk nog virtuele koffiekletsmomenten in te plannen, maar dat was geen onverdeeld succes, helaas.

En last but not least -niet onoverkomelijk, maar toch- ik mis mijn werkplek in het centrum van Brussel, de enige echte stad van België!

Aanvankelijk kregen we wel eens een mail van onze directie of een filmpje over thuiswerken. Nu lijkt het allemaal wat meer op automatische piloot te draaien.

 'Ah, het loopt allemaal vlot, dan laten we ze maar doen'. Een soort van coronagewenning, en dat is wel spijtig. Maar goed, het is voor niemand gemakkelijk natuurlijk.

Wat ik eruit heb geleerd? Dat elke dag naar kantoor gaan niet hoeft. Wat niet wil zeggen dat ik volledig wil thuiswerken. De gulden middenweg lijkt me prima. Een paar dagen per week op kantoor, afgewisseld met thuiswerk.' 

Marleen (49), adviseur: 'Ik voel me al schuldig als ik even pauzeer om een kop koffie te drinken met de kinderen.'

Marleen: 'Het thuiswerken verloopt tot dusver prima. In het begin dacht ik dat de productiviteit na een paar dagen of weken zou afnemen. Of dat bepaalde beslissingen en projecten op de lange baan zouden geschoven worden, maar dat blijkt absoluut niet het geval te zijn. 

Alles verloopt erg efficiënt. Ik heb zelfs de indruk dat onze vergaderingen korter zijn en meer to the point.

Ik geniet er ook van dat ik 's ochtends wat langer kan blijven liggen, en rustiger kan ontbijten… Niet pendelen betekent ook al gauw een tijdswinst van een dikke twee uur. En ik kan al eens een machine was insteken en ophangen. Dingen die ik anders enkel in het weekend kan doen.

Nadeel is dan weer dat ik moeilijker stop met werken. Ik heb het gevoel dat ik meer beschikbaar moet zijn. Op kantoor ben ik ook niet altijd aan het werk, maar daar is dat oké. HIer voel ik me al schuldig als ik even pauzeer om een kop koffie te drinken met de kinderen.  

Voor mij mag deze situatie gerust nog even duren. De kinderen zijn 16 en 18 jaar oud en trekken hun plan. Mijn man kan geen thuiswerk doen en gaat dagelijks naar kantoor. 

Ik moet dus geen bureau delen of telkens verhuizen. Mijn pc en paperassen kunnen blijven liggen en 's avonds trek ik de deur van mijn thuiskantoor dicht.

Ik heb wel het gevoel dat ik een deel van m'n contacten aan het verliezen ben. En hoe langer dit duurt, hoe meer dit het geval zal zijn. De contacten die ik nu heb, zijn allemaal gericht op het werk.  De collega's die ik voor mijn job minder nodig heb, hoor ik niet meer. 

Ondanks het feit dat thuiswerken relatief nieuw is bij ons, vind ik dat onze werkgever er goed op ingespeeld heeft. We mogen ons extra scherm en headset ophalen en mee naar huis nemen. We krijgen presentaties en webinars over virtueel vergaderen en thuiswerken. En via een enquête peilde hij naar hoe we het thuiswerk ervaren en hoe we willen dat het er na corona zal uitzien.

Wat ik daarop geantwoord heb? Dat ik voorstander ben van thuiswerk als regel en een dag per week op locatie voor de sociale contacten en overleg.'

Elke Duprez