Welzijn

Burn-out breidt uit

Ken je iemand die een burn-out heeft gehad? Wellicht wel, want de laatste jaren nam het aantal werknemers die opgebrand raken fors toe. Krijgen mensen tegenwoordig te snel het etiket burn-out opgeplakt of wint de ziekte echt terrein? We vroegen het aan dokter en stressexpert Luc Swinnen. Z’n antwoord is duidelijk: “De ziekte breidt uit.”

Luc Swinnen organiseert burn-outopleidingen voor coaches en professionals uit het bedrijfsleven, en begeleidt mensen met een burn-out. We legden hem acht vragen voor.

Wanneer is er sprake van een burn-out?

Ik volg, zoals de meeste van mijn collega’s, de definitie van de Amerikaanse psychologe Maslach. Er is sprake van een burn-out als er zich drie verschijnselen voordoen: extreme vermoeidheid, twijfel aan de eigen competenties en cynisme. Met cynisme bedoel ik bijvoorbeeld dat je op je werk zit en denkt: “Ze mogen de boel in brand steken.” Is een van die verschijnselen niet aanwezig, dan is er geen sprake van burn-out.

Wat is het verschil tussen een burn-out en depressie?

Burn-out is een energieziekte: je energie is op door overprikkeling van je brein. Depressie daarentegen is een stemmingsziekte: je ziet het allemaal donker in en hebt geen zin meer om dingen te doen. Bij een burn-out wil je wel nog dingen doen, maar je hebt er gewoon geen energie meer voor. Ook de behandeling is verschillend. Voor een depressie kan de behandelende arts medicatie voorschrijven, voor een burn-out niet.

Krijgen mensen tegenwoordig te snel het etiket burn-out opgeplakt?

Nee. Ik geloof niet dat artsen te snel het etiket burn-out opplakken. Het is niet zo dat ze een patiënt die geen zin heeft om te werken of een dipje heeft, zomaar een briefje geven met de diagnose burn-out. Zo werkt het niet. Het feit dat er steeds meer mensen thuiszitten met een burn-out, betekent dat de ziekte aan terrein wint.

Waarom krijgen steeds meer mensen een burn-out?

Er zijn verschillende verklaringen. Om te beginnen worden onze hersenen tegenwoordig meer blootgesteld aan externe prikkels: stilte bestaat niet meer (denk aan de grasmachines en bladblazers), landschapsbureaus zijn schering en inslag, we zijn constant bereikbaar via onze smartphone... Bovendien leven we in een complexe wereld waar we geen controle over hebben: jobs die vroeger een zekerheid waren verdwijnen of verhuizen naar het buitenland, we weten dat we elk moment ontslagen kunnen worden, een job voor het leven bestaat niet meer… Die onzekerheid veroorzaakt stress. En tot slot is het ook zo dat de werkdruk vergroot omdat minder mensen hetzelfde werk moeten doen.”

Een burn-out ontstaat dus niet enkel door een te hoge werkdruk?

Klopt. Het heeft ook met de hoeveelheid prikkels te maken en het gevoel geen controle te hebben. En er is meer. Recent breinonderzoek toont aan dat het al dan niet krijgen van een burn-out ook bepaald wordt door de gezondheid van je brein. Als je ongezond eet, onvoldoende beweegt en te weinig slaapt, is je brein minder gezond en is de kans groter dat het overprikkeld geraakt.

Moet er altijd een link zijn met je job om van een burn-out te spreken?

Nee, dat is een artificiële grens die sommige experts onterecht trekken. Je kan ook overprikkeld geraken in een relatie of een opleiding. Onlangs was er nog een onderzoek in Nederland waaruit blijkt dat 10% van de studenten geneeskunde tijdens hun studie al een burn-out hebben. Je moet de oorzaken niet ver zoeken: een overvloed aan nieuwe informatie, en daarnaast krappe behuizing, ongezond eten, weinig beweging en slaapgebrek.

Hoe kan je voor jezelf inschatten of je in de gevarenzone komt van een burn-out?

Er zijn twee duidelijke signalen: als je meer tijd nodig hebt dan gewoonlijk om je werk te doen (vaak duurt het dubbel zo lang), en als je je constant moe voelt. Daarnaast kunnen er ook stress-symptomen opduiken.

  • Je krijgt lichamelijke klachten, zoals hoofpijn, nekpijn, hartkloppingen…
  • Je voelt je angstig of woedend.
  • Je begint dingen te vergeten.
  • Je voelt je schuldig.

Merk je die signalen op, stap dan zo snel mogelijk naar je huisarts. Trek je onmiddellijk aan de alarmbel, dan ben je er na enkele weken rust al bovenop. Wacht je tot je daadwerkelijk in een burn-out zit, dan duurt het minstens zes maanden voor je hersteld bent.

Je behandelt werknemers die thuiszitten met een burn-out. Hoe pak je dit aan?

Eerst en vooral help ik mijn cliënt om met de complexe wereld om te gaan. Ik bekijk welke remmende gedachten hij heeft en stel die bij. Bijvoorbeeld: “Als ik niet hard werk, word ik ontslagen". Ik ga ook na welke zaken hem energie bezorgen en welke energie wegnemen, en speel hierop in. Verder breng ik de risicofactoren op het werk in kaart en vraag de werkgever of hij wil meewerken. Is dit het geval, dan formuleer ik een aantal aanbevelingen. Ik leg de werkgever bijvoorbeeld uit hoe hij de werkdruk van de medewerker kan verlichten, maak hem duidelijk dat landschapsbureaus niet ideaal zijn, raad hem aan om glijdende werkuren en thuiswerk toe te laten zodat de werknemers meer autonomie krijgen… Soms zijn mijn suggesties ook heel praktisch, zoals: plaats gezond eten op ooghoogte in de kantine. Ik raad mijn cliënt sowieso altijd aan om na drie weken afwezigheid eens te bellen naar het werk en uit te leggen hoe het gaat. Hij mag niet geïsoleerd raken, want ooit moet hij terug aan de slag.

 

Meer info over Luc Swinnen: stressmanagement.be.

 

Barbara Peirs

Ook interessant

De burn-out van Maarten

Communicatieverantwoordelijke Maarten werd totaal onverwacht geveld door een burn-out. Hoe kreeg hij zijn energie terug? En welke lessen leerde hij?

De burn-out van Trui

Trui is hoofd financiën bij PwC België. Drie jaar geleden werd ze geveld door een burn-out. Hoe kreeg ze haar energie terug? En welke lessen leerde ze?

De burn-out van Tina

Een psychotherapeute die aan de slag gaat als verkoopster. Een vreemde carrièrewending? Niet voor Tina, die een poos geleden werd geveld door een burn-out en daar heel wat wijzer van werd.

Als het licht uitgaat

Nauwgezet, bevlogen en energiek. Zo omschreven vrienden en collega’s Lieve. Tot op een dag het licht uitging. Diagnose: een burn-out.