Vrijstelling van beschikbaarheid voor een niet-erkende opleiding, studie of stage

Je kan van VDAB een vrijstelling van beschikbaarheid voor een niet-erkende opleiding, studie of stage krijgen als je aan vijf voorwaarden voldoet. Check voor je je aanvraag doet of je aan de voorwaarden voldoet.

1. Je ontvangt een RVA-uitkering (werkloosheidsuitkering, inschakelingsuitkering, inkomensgarantie-uitkering...).

2. Je woont in Vlaanderen.

3. Je opleiding, studie of stage past in je traject naar werk en verhoogt je kansen op werk.

4. Je opleiding, studie of stage duurt minstens vier weken, omvat minstens 20 uur per week en vindt overdag plaats (niet op zaterdag of na 17 uur). Volg je een opleiding hoger onderwijs dan moet je studie minstens 27 nieuwe studiepunten omvatten (voor nieuwe vakken, dus niet eerder opgenomen en geen bis).

5. Je beantwoordt aan een aantal bijkomende voorwaarden, die afhankelijk zijn van de opleiding, studie of stage die je kiest.

• Studie hoger onderwijs
  • Je studie leidt tot een diploma hoger onderwijs en wordt door een gemeenschap georganiseerd, gesubsidieerd of erkend.
  • Je hebt nog geen diploma of getuigschrift hoger onderwijs.
    Heb je wel al een diploma of getuigschrift hoger onderwijs? Dan moet VDAB oordelen dat je huidig diploma weinig kansen biedt op de arbeidsmarkt. Bij deze beoordeling kan VDAB rekening houden met volgende criteria:
    • Je diploma is verouderd of is niet arbeidsmarktgericht..
    • Je diploma leidt naar jobs die je niet meer kan uitoefenen door medische, psychische of psychosociale problemen, of doordat je minstens drie jaar aan een stuk niet gewerkt hebt.
    • Je bent ouder dan 50 jaar.
    • Je hebt een carrièrewending gemaakt die niet aansluit bij je diploma en wil hierin verder gaan door een opleiding hoger onderwijs te volgen.
    • Je bent als werknemer met een opleiding hoger onderwijs gestart in functie van je carrièrewending en wil deze opleiding afwerken.
    • Je hebt als werknemer loopbaanbegeleiding gevolgd waaruit bleek dat een opleiding hoger onderwijs aangewezen is voor je carrièrewending. Je bent nadien werkzoekend geworden en wil deze opleiding alsnog volgen.
  • Je bent niet ingeschreven als vrije leerling en neemt deel aan de activiteiten die opgelegd worden door het studieprogramma.
  • Je beëindigde je studies of leertijd minstens twee jaar op de dag dat je de vrijstelling van beschikbaarheid aanvraagt.
• Studie secundair onderwijs
  • Je studie leidt tot een diploma secundair onderwijs en wordt door een gemeenschap georganiseerd, gesubsidieerd of erkend.
  • Je beschikt niet over een diploma of getuigschrift dat gelijkwaardig of hoger is dan een diploma van het secundair onderwijs.
  • Je bent niet ingeschreven als vrije leerling en neemt deel aan de activiteiten die opgelegd worden door het studieprogramma.
  • Je beëindigde je studies of leertijd minstens één jaar op de dag dat je de vrijstelling van beschikbaarheid aanvraagt.
  • Je hebt nog niet eerder een vrijstelling gekregen van VDAB of RVA voor het volgen van een studie secundair onderwijs.
  • Kies je voor een studie bij een Centrum voor volwassenonderwijs (CVO), dan volg je de algemene vorming.
• Stage bij een activiteitencoöperatie
  • Je behoort tot de doelgroep van moeilijk te plaatsen werklozen of andere kansengroepen, vermeld in artikel 1 van het koninklijk besluit van 15 juni 2009 houdende diverse bepalingen betreffende het statuut van kandidaat-ondernemer in een activiteitencoöperatie.
  • De activiteitencoöperatie is erkend conform artikel 81, §3, van de wet van 1 maart 2007 houdende diverse bepalingen (III).
• Getuigschrift om een zelfstandig beroep uit te oefenen
  • Je beëindigde je studies of leertijd minstens twee jaar op de dag dat je de vrijstelling van beschikbaarheid aanvraagt.
  • Je hebt nog niet eerder een vrijstelling gekregen van VDAB of RVA voor het volgen van een middenstandsopleiding.
• Alternerende opleiding
  • Je opleiding leidt tot een beroepskwalificatie. Een beroepskwalificatie toont aan dat je over de nodige competenties beschikt om een beroep uit te oefenen.
  • Je beschikt niet over een diploma of getuigschrift van het secundair onderwijs.
  • Je beëindigde je studies of leertijd minstens één jaar op de dag dat je de vrijstelling van beschikbaarheid aanvraagt.
  • Je hebt nog niet eerder een vrijstelling gekregen van VDAB of RVA voor het volgen van een alternerende opleiding.
  • Je vraagt de vrijstelling van beschikbaarheid aan vóór je studie van start gaat.
  • De enige financiële voordelen die je tijdens de opleiding ontvangt zijn vergoedingen ten laste van de werkgever (overeenkomstig de reglementering rond alternerende opleidingen).
• Opleiding, studie of stage in het buitenland
  • Deze opleiding, studie of stage bestaat niet in België.
  • Je hebt nog geen diploma of getuigschrift hoger onderwijs (of hoger), of je hebt wel al een diploma of getuigschrift hoger onderwijs, maar je beantwoordt aan één van deze voorwaarden.
    • Je diploma biedt volgens VDAB weinig kansen op de arbeidsmarkt of is verouderd.
    • Je diploma leidt naar jobs die je niet meer kan uitoefenen door medische, psychische of psychosociale problemen, of doordat je minstens drie jaar aan een stuk niet gewerkt hebt.
    • Je bent ouder dan 50 jaar.
    • Je hebt een carrièrewending gemaakt die niet aansluit bij je diploma en wil hierin verdergaan door een opleiding hoger onderwijs te volgen.
    • Je bent als werknemer met een opleiding hoger onderwijs gestart in functie van je carrièrewending en wil deze opleiding afwerken.
    • Je hebt als werknemer loopbaanbegeleiding gevolgd waaruit bleek dat een opleiding hoger onderwijs aangewezen is voor je carrièrewending. Je bent nadien werkzoekend geworden en wil deze opleiding alsnog volgen.
    • Je kan aantonen dat je kansen op werk sterk vergroten door een opleiding hoger onderwijs te volgen.
  • Je beëindigde je studies of leertijd ten minste twee jaar op de dag dat je de vrijstelling van beschikbaarheid aanvraagt. De vrijstelling voor een opleiding, studie of stage in het buitenland is maximaal drie maanden geldig. Daarna moet je zelf een verlenging aanvragen. Deze verlenging bedraagt maximaal negen maanden.
  • Je verblijft tijdens je studie, opleiding of stage in het buitenland.
• Andere opleiding, studie of stage
  • Je vraagt de vrijstelling aan vóór de opleiding, studie of stage van start gaat.
  • VDAB oordeelt dat de opleiding, studie of stage die je wil volgen, past in je traject naar werk.
  • Tijdens de opleiding, studie of stage blijf je ingeschreven als werkzoekende bij VDAB en houd je je aan de afspraken die de bemiddelaar met jou heeft gemaakt.
    Let op: volg je een beroepsinlevingsstage (BIS), dan moet de werkgever waarbij je de stage volgt een opleidingplan voor jou opstellen en dit laten goedkeuren door VDAB. Is er geen goedgekeurd opleidingsplan, dan kan je geen vrijstelling krijgen.

Je kan je aanvraag ten vroegste drie maanden voor de start van je opleiding, studie of stage doen. Doe je een aanvraag na de start van je opleiding, studie of stage, dan krijg je enkel een vrijstelling vanaf de dag van je aanvraag.

Je kan je al inschrijven voor je opleiding, studie of stage vóór VDAB je vrijstelling goedkeurt, maar dit is wel op eigen risico.

Krijg je de vrijstelling niet, dan blijf je je uitkering niet ontvangen tijdens je opleiding, studie of stage. Beslis je op basis hiervan dat je de opleiding, studie of stage toch niet wil volgen, dan kan je je inschrijvingsgeld verliezen.

Je kan zelf een vrijstelling aanvragen voor een niet-erkende opleiding, studie of stage, of vragen aan je VDAB-bemiddelaar om samen een aanvraag te doen.

1. Je vraagt zelf een vrijstelling aan

• Contacteer je uitbetalingsinstelling (vakbond of Hulpkas) om na te gaan of je uitkering tijdens je opleiding, studie of stage gaat dalen.
• Zoek extra info op over je opleiding, studie of stage via de infobrochure of website van de opleidingsverstrekker, school of inrichter van de stageplaats:
  • Hoelang duurt je opleiding, studie of stage?
  • Hoeveel uur is het per week?
  • Wanneer vindt ze plaats?
  • Wat houdt ze in?
• Vraag je opleidingsverstrekker, school of inrichter van de stageplaats om een opleidingsattest in te vullen en te ondertekenen.
  • Je hebt dit opleidingsattest nodig om een vrijstelling te kunnen aanvragen. Andere documenten zoals een lessenrooster of leerprogramma zijn niet voldoende. Download het opleidingsattest om het te laten invullen.
  • Wil je een studie hoger onderwijs volgen en kan de hogeschool of universiteit het opleidingsattest niet invullen omdat het studieprogramma nog niet vastligt? Lees wat je moet doen.
• Scan het ingevulde opleidingsattest in.
• Vul het aanvraagformulier in. Om het aanvraagformulier in te vullen heb je een account nodig.
  • Vul het aanvraagformulier zorgvuldig in. Sommige gegevens zijn al ingevuld op basis van je profiel. Controleer of deze gegevens kloppen. Indien niet, pas ze dan aan.
  • Laad het ingevulde en ingescande opleidingsattest op en voeg het toe aan je aanvraag. Voeg je geen opleidingsattest toe, dan kan je geen vrijstelling krijgen.
  • Doe je een stage? Vermeld dan bij 'Beschrijving en motivering' duidelijk wanneer je stage in het bedrijf doorgaat.
• Beantwoord je aan de voorwaarden om een vrijstelling te krijgen?
  • Dan neemt een VDAB-bemiddelaar contact met je op via mail om naar je motivering te vragen.
  • Hij bekijkt of je opleiding, studie of stage past in je traject naar werk en legt een aantal afspraken vast waar je je moet aan houden.
  • Daarna laten we je via een brief weten of je een vrijstelling krijgt of niet. Krijg je geen vrijstelling, dan vermelden we de reden.
• Beantwoord je niet aan de nodige voorwaarden om een vrijstelling te krijgen?
  • Dan krijg je geen mail.
  • Je krijgt meteen een brief waarin we uitleggen waarom je geen vrijstelling krijgt.

Je kan dit stappenplan ook printen.

2. Je VDAB-bemiddelaar doet samen met jou een aanvraag

• Contacteer je uitbetalingsinstelling (vakbond of Hulpkas) om na te gaan of je uitkering tijdens je opleiding, studie of stage gaat dalen.

• Zoek wat extra info op over je opleiding, studie of stage via de infobrochure of website van de opleidingsverstrekker, school of inrichter van de stageplaats:

  • Hoelang duurt je opleiding, studie of stage?
  • Hoeveel uur per week omvat ze?
  • Wanneer vindt ze plaats?
  • Wat houdt ze in?
• Vraag je opleidingsverstrekker, school of inrichter van de stageplaats om een opleidingsattest in te vullen en te ondertekenen.
  • Je hebt dit opleidingsattest nodig om een vrijstelling te kunnen aanvragen. Andere documenten zoals een lessenrooster of leerprogramma zijn niet voldoende. Download het opleidingsattest om het te laten invullen.
  • Wil je een studie hoger onderwijs volgen en kan de hogeschool of universiteit het opleidingsattest niet invullen omdat het studieprogramma nog niet vastligt? Lees wat je moet doen.
• Contacteer je VDAB-bemiddelaar. Heb je nog geen bemiddelaar? Bel naar ons gratis nummer 0800 30 700 (elke werkdag van 8 tot 16.30 uur) om een afspraak te maken.
• Leg uit aan de bemiddelaar dat je een niet-erkende opleiding, studie of stage wil volgen en je uitkering wil blijven ontvangen. Je bemiddelaar doet een aanvraag voor je.
• Daarna bekijken we of je opleiding, studie of stage past in je traject en nemen contact met je op als we nog bijkomende vragen hebben.
• Achteraf laten we je via een brief weten of je een vrijstelling krijgt of niet. Krijg je geen vrijstelling, dan vermelden we de reden.

Belangrijk om te weten:

• Enkel de beslissing die we vermelden in onze brief is rechtsgeldig, Geeft een VDAB-bemiddelaar je advies dat afwijkt van deze beslissing, dan ga je hier beter niet op in. Volg je een opleiding, studie of stage zonder vrijstelling dan kan dit gevolgen hebben voor je werkloosheidsuitkering. RVA kan eisen dat je je werkloosheidsuitkering terugbetaalt voor de periode waarin je een opleiding, studie of stage volgde zonder vrijstelling. Wil je de opleiding, studie of stage toch volgen, neem dan contact op met je uitbetalingsinstelling voor advies.

• Heb je een vrijstelling aangevraagd voor een stage en krijg je geen vrijstelling omdat je stage geen 4 weken duurt of minder dan 20 uur per week omvat? Dan kan VDAB je toch een toelating geven voor de stage. Dit betekent dat je de stage kan volgen met behoud van je uitkering, maar dat je wel beschikbaar moet blijven voor de arbeidsmarkt.

  • Je moet op zoek gaan naar werk.
  • Je moet ingaan op passende jobs.
  • Je moet deelnemen aan bijkomende bemiddelings-, begeleidings- of opleidingsacties.

Je kan gedurende maximaal 12 maanden een vrijstelling van beschikbaarheid krijgen voor een niet-erkende opleiding, studie of stage.

Duurt je opleiding, studie of stage langer dan 12 maanden, dan moet je zelf een verlenging aanvragen van je vrijstelling. Vraag je geen verlenging aan, dan vervalt je vrijstelling op het einde van de periode die vermeld wordt op de brief over je vrijstelling.

Om recht te hebben op een verlenging, moet je:

• je plichten nakomen,
• beantwoorden aan de voorwaarden voor een nieuwe vrijstelling, en
• geslaagd zijn. Geslaagd zijn betekent: 
  • in het volwassenenonderwijs: als je de verschillende modules optelt voor minstens 20 uur geslaagd zijn.
  • in het hoger onderwijs: minstens 27 studiepunten behaald hebben en in het volgend academiejaar minstens 27 nieuwe studiepunten opnemen (voor nieuwe vakken, dus niet eerder opgenomen en geen bis).
  • bij een meerjarige middenstandsopleiding, bijvoorbeeld Syntra: toegelaten worden tot het volgende opleidingsjaar.

Vraag een verlenging aan vóór het einde van de periode waarin je vrijgesteld bent. Dit kan vanaf 3 maanden voor het begin van het vervolg van je opleiding.

Opgelet: volg je een opleiding, studie of stage in het buitenland? Dan is je vrijstelling 3 maanden geldig. Daarna moet je zelf een verlenging aanvragen van je vrijstelling. Je kan een verlenging aanvragen voor maximaal 9 maanden.

Vraag je een verlenging aan omdat je opleiding, studie of stage langer dan een jaar duurt?

• Vraag je opleidingsverstrekker, school of inrichter van de stageplaats om een nieuw opleidingsattest in te vullen en vraag opnieuw een vrijstelling aan. Je kan dit doen vanaf 3 maanden voor het begin van het vervolg van je opleiding.
• Voeg ook je studieresultaten toe in je account via 'documenten'.

Vraag je een verlening aan omdat je ziek was of niet kon aanwezig zijn door overmacht? Mail het opleidingsattest naar vrijstellingen@vdab.be.

Laat het opleidingsattest invullen door de hogeschool of universiteit, ook al ligt het studieprogramma nog niet vast. Voldoe je aan de voorwaarden, dan geven we je een voorlopige vrijstelling die geldig is tot 30 november.

Ligt het studieprogramma vast? Laat het opleidingsattest opnieuw invullen door je hogeschool of universiteit en mail het naar vrijstellingen@vdab.be

Ontvangen we vóór 30 november dit ingevuld opleidingsattest en voldoe je aan de voorwaarden, dan krijg je een vrijstelling die een jaar geldig is. Is dit niet het geval, dan zetten we je vrijstelling stop op 30 november.

• Woon je in Brussel, dan moet je een vrijstelling aanvragen bij ACTIRIS.
  Stap hiervoor naar je uitbetalingsinstelling (vakbond of Hulpas). Je uitbetalingsinstelling vraagt vervolgens je vrijstelling aan bij ACTIRIS.
• Woon je in Wallonië, dan moet je een vrijstelling aanvragen bij Le FOREM.
• Woon je in de Duitstalige Gemeenschap, dan moet je een vrijstelling aanvragen bij ADG.

Dan kan je bij VDAB een vrijstelling van beschikbaarheid aanvragen voor deze opleiding.

Heb je al een vrijstelling gekregen van RVA? Dan kan je deze vrijstelling gedurende 12 maanden gebruiken om een opleiding, studie of stage te volgen. Je blijft hierbij onderworpen aan de voorwaarden waaronder je deze vrijstelling kreeg.

Duurt je opleiding, studie of stage langer dan 12 maanden, dan kan je na die 12 maanden een aanvraag indienen voor een vrijstelling bij VDAB. Je doet je aanvraag best minstens een maand op voorhand.

Dan kan je deze vrijstelling gedurende 12 maanden gebruiken om een opleiding, studie of stage te volgen. Je blijft hierbij onderworpen aan de voorwaarden waaronder je deze vrijstelling kreeg.

Duurt je opleiding, studie of stage langer dan 12 maanden, dan kan je na die 12 maanden een aanvraag indienen voor een vrijstelling bij VDAB. Je doet je aanvraag best minstens een maand op voorhand.

Ga je ontslagen worden, zit je in je opzegperiode of ontvang je een verbrekingsvergoeding? Dan kan je al een vrijstelling aanvragen vóór je werkloos wordt.

Vraag je een vrijstelling aan, vink dan het zinnetje 'nakend ofslag of in opzeg/verbrekingsvergoeding' aan en geef je vermoedelijke opzegdatum in. Dat is de datum dat je contract afloopt (= datum op je C4). Ken je die datum niet, vraag dit dan aan je uitbetalingsinstelling.

Daarna contacteert een VDAB-bemiddelaar je om na te gaan of je aan de nodige voorwaarden voldoet. Is dit het geval dan brengen we je hiervan op de hoogte. Deze beslissing blijft geldig zolang je werksituatie onveranderd blijft. Wijzigt er iets aan je situatie, laat dit weten aan je bemiddelaar.

Ben je uitkeringsgerechtigd werkloos, dan kan je je opleiding, studie of stage volgen met je vrijstelling van beschikbaarheid.

Opgelet: je mag niet zelf je ontslag indienen om een studie, opleiding of stage te volgen. Doe je dit toch, dan kan dit gevolgen hebben voor je recht op een werkloosheidsuitkering. Wil je hier meer info over? Contacteer je uitbetalingsinstelling of RVA.

Als je een vrijstelling van beschikbaarheid hebt, heb je bepaalde rechten en plichten. Zo moet je bijvoorbeeld ingeschreven blijven bij VDAB als werkzoekende en je aan de afspraken houden die je vastlegde met je bemiddelaar. Bekijk je rechten en plichten.

Kom je je plichten niet na, dan wordt je dossier doorgegeven aan de Controledienst. De Controledienst kan op basis hiervan een sanctie geven die gevolgen heeft voor je uitkering. Is dit het geval, dan wordt je vrijstelling ingetrokken.

Je kan een herziening aanvragen als je denkt dat we een fout hebben gemaakt in de motivering van onze beslissing. Of als je nieuwe informatie of documenten hebt die aantonen dat je opleiding, studie of stage wél past in je traject naar werk. 

Wil je een herziening aanvragen? Contacteer hiervoor je bemiddelaar of bel ons gratis nummer 0800 30 700 (elke werkdag van 8 tot 16.30 uur). We onderzoeken je aanvraag en brengen je op de hoogte van het resultaat.

Je kan een herziening aanvragen als je denkt dat we een fout hebben gemaakt in de motivering van onze beslissing. Of als je nieuwe informatie of documenten hebt die aantonen dat je wel aan de voorwaarden voldoet. Wil je een herziening aanvragen? Contacteer hiervoor je bemiddelaar of bel ons gratis nummer 0800 30 700 (elke werkdag van 8 tot 16.30 uur). We onderzoeken je aanvraag en brengen je op de hoogte van het resultaat.

Krijg je geen vrijstelling en ben je hier niet mee akkoord? Dan kan je in beroep gaan bij de arbeidsrechtbank. Je neemt hiervoor best eerst contact op met je uitbetalingsinstelling (vakbond of Hulpkas). Je krijgt er meer info over de mogelijkheid om in beroep te gaan en de mogelijkheden van bijstand of vertegenwoordiging tijdens je beroep.

Dat kan, maar dit heeft dan wel gevolgen voor je uitkering. Contacteer eerst je uitbetalingsinstelling (vakbond of Hulpkas) om hierover inlichtingen in te winnen.

Bovendien heb je de plichten van een gewone werkzoekende. Dit betekent onder andere dat je moet op zoek gaan naar werk, geen passende jobs van VDAB mag weigeren en moet deelnemen aan bijkomende bemiddelings-, begeleidings- of opleidingsacties.

Breng dan je VDAB-bemiddelaar op de hoogte dat je de opleiding, studie of stage toch niet gaat volgen.

Wil je een vrijstelling aanvragen voor een andere reden dan het volgen van een opleiding, studie of stage? Voor deze vrijstellingen kan je terecht bij RVA:

• vrijstelling voor oudere werklozen,
• vrijstelling voor mantelzorg,
• vrijstelling voor wie tijdens het schooljaar in het onderwijs werkte,
• vrijstelling in het kader van ontwikkelingssamenwerking en humanitaire acties,
• vrijstellingen van beschikbaarheid gerelateerd aan PWA.

• Heb je een vraag over de vrijstelling van beschikbaarheid? Bel naar ons gratis nummer 0800 30 700 (elke werkdag van 8 tot 16.30 uur).
• Wil je meer info over je uitkering tijdens je opleiding, studie of stage met een vrijstelling van beschikbaarheid? Contacteer je uitbetalingsinstelling (vakbond of Hulpkas).