- Leeftijd: 71
- Beroep: hoefsmid
- Diploma: secundair onderwijs, hoefsmid in avondschool
- Ervaring: 42 jaar ambtenaar bij de FOD Financiën, 28 jaar hoefsmid in bijberoep
Van ruiter tot hoefsmid
Dirk: “Mijn passie voor paarden werd aangewakkerd toen mijn zoon leerde paardrijden. Uiteindelijk kroop het hele gezin in het zadel. En na lang twijfelen en sparen, kochten we zelf een paard. Maar er was een probleem: we vonden geen goede hoefsmid die regelmatig kon komen. Dus heb ik avondschool gevolgd en ben ik zelf maar hoefsmid geworden!
Later heb ik nog paardenosteopathie bijgestudeerd. Daardoor begrijp ik nog beter hoe paarden bewegen en bekijk ik ze in hun geheel. Dat tilt mijn werk als hoefsmid naar een hoger niveau.
Zwaar en gevaarlijk werk
Hoefsmederij doe ik als bijberoep in mijn vrije tijd, namelijk 's avonds en in het weekend. Ook nu ik op pensioen ben. Sinds ik de 70 voorbij ben, is zondag wel een rustdag. Dat is nodig, want hoefsmid is een zware en soms ook gevaarlijke job.
Het is zwaar omdat ik voortdurend voorovergebogen sta. Een paard beweegt veel, laat zijn voet hangen terwijl ik eraan werk en leunt soms op me. Als je weet dat zo’n dier gemiddeld 650 kg weegt, dan is dat best zwaar.
Soms wringt een paard wat tegen, verzet het zich of schrikt het door iets. Dat kan levensgevaarlijk zijn. Het grootste risico is dat ik gebeten word in mijn hoofd of hals wanneer ik aan de voorbenen werk. Of getrapt word wanneer ik aan de achterbenen werk.
Werken vanuit rust
Om de risico’s te verminderen, bekijk ik altijd goed welk paard ik voor me heb. Is het een onervaren veulen of een getraind paard? Is het gewoon om met mensen om te gaan, voeten te geven, geborsteld te worden…?
Ik neem ook de tijd om een paard tot rust te laten komen voor ik begin. Ieder paard is daarin anders, dus ik moet de dieren waarmee ik werk goed observeren. Het ene wordt bijvoorbeeld rustig als er een ander paard in de buurt is, het andere net niet.
Er zijn sowieso 2 gouden regels. Haast en spoed is nooit goed. Je moet doorwerken als hoefsmid, maar je mag nooit gehaast zijn. En nooit roepen, schoppen of slaan op een paard, ook niet als het weerspannig is. Dat maakt het dier net zenuwachtiger en het kan traumatisch zijn. Je moet een paard altijd respectvol behandelen.
Meer dan alleen hoefijzers plaatsen
Eerst kijk ik aandachtig hoe het paard stapt en +beweegt. Is dat gelijkmatig of gaat het stroef? Daarna bekijk ik de voeten en meet ik met een lasertoestel en hoefasmeter of het paard in balans staat. Zo weet ik wat er nodig is voor het hoefbeslag.
Dan haal ik de oude ijzers eraf om de hoeven te bekappen en te vijlen. Dat is een beetje zoals wij onze nagels knippen. Het houdt de hoeven sterk en gezond. Doe je dat niet, dan ontstaan er scheuren, letsels en soms ziektes. Daardoor kan het paard verkeerd gaan staan of zelfs kreupel worden.
Na het bekappen laat ik het paard stappen en meet ik opnieuw met de laser en de hoefasmeter. Ziet het er allemaal goed uit, dan maak ik voor elke voet een ijzer op maat.
Om het hoefijzer te plaatsen, zijn er 2 technieken: warm en koud hoefbeslag. Bij warm hoefbeslag verwarm je het ijzer en brand je het op de hoef, waarna je het vastnagelt. Maar ik kies nu altijd voor koud beslag. Ik zet het ijzer er koud op, nagel het vast en werk het af. Voor koud beslag moet het ijzer perfect passen en moet ik zorgvuldig bekappen. Die nauwgezetheid, daar hou ik van.
Tot slot laat ik het paard nog eens stappen om te zien of alles correct is. Dan zit mijn werk erop.
Warmtefoto’s
Als een paard mankt, onregelmatig stapt of pijn heeft, maak ik ook warmtefoto’s voor ik begin. Daarop zie ik of er ontstekingen zijn, wat meestal komt door overbelasting. Dan moet ik op zoek naar de oorzaak. Dat kan van alles zijn: een slecht zadel, artrose, de ruiter die slecht zit…
De warmtefoto’s helpen me ook om veiliger te werken. Als er ontstekingen zijn, heeft een paard pijn en kan het soms niet op het ontstoken been leunen. Dan is hoefbeslag tijdelijk niet mogelijk of moet de dierenarts het been of de voet een beetje verdoven voor ik kan werken.
Soorten paarden
Ik besla alleen nog paarden die actief zijn in deze disciplines: dressuur, springen, eventing, mennen en endurance. En paarden met een voet- of bewegingsprobleem.
Je kan als hoefsmid bijvoorbeeld ook kiezen om manegepaarden te beslaan. Of gezelschapsdieren, zoals ezels, shetlandpony’s en minipaardjes. Of je kan een specialisatie kiezen. Denk maar aan trekpaarden, koerspaarden of dravers.
Een job in evolutie
Hoefsmederij evolueert elke dag. Vandaag zijn er bijna voor alle toepassingen voorgemaakte hoefijzers in ijzer, aluminium en zelfs kunststoffen. Die moet je dan aanpassen aan de voet van het paard, en niet omgekeerd! Toen ik startte, moest ik orthopedische hoefijzers vaak nog volledig zelf maken. Voor mijn eindexamen waren dat maar liefst 36 verschillende types: van gewone tot orthopedische.
Gelukkig is ook de tijd voorbij dat een hoefsmid gewoon symptomen wegneemt als het paard een probleem heeft. Denk maar aan manken of niet meer kunnen stappen, een verkeerde houding, pijn in de voeten, benen of rug...
Een goede hoefsmid bekijkt het paard in zijn geheel (anatomie, beweging…) en gaat op zoek naar de oorzaak van het probleem. Samen met de dierenarts, de eigenaar en liefst ook de ruiter. Pas dan is goed hoefbeslag mogelijk.
Soms is het voldoende om een orthopedisch ijzer te plaatsen. Maar afhankelijk van het probleem is er eerst iets anders nodig voor ik kan beslaan, zoals paardenmassage of -osteopathie. Voor ernstige problemen is er soms een dierenarts-chiropractor nodig. Zo’n dierenarts heeft een extra opleiding gevolgd om blokkades van de gewrichten en stoornissen van het zenuwstelsel te lokaliseren en te behandelen.
Die nieuwe benadering is waar ik mijn voldoening uit haal. Een paard dat een probleem heeft weer goed laten lopen door het in zijn geheel te bekijken en samen te werken. Pas als dat lukt, ben ik tevreden.
Een evolutie die me minder gelukkig maakt, is dat de kennis van jongere generaties hoefsmeden achteruit gaat. Mijn opleiding duurde 2 jaar en dat is toch wel het minimum om zelf aan de slag te kunnen, vind ik.
Tips voor wie hoefsmid wil worden
- Investeer in een degelijke opleiding die wordt gegeven door hoefsmeden met een grondige kennis en veel ervaring.
- Leer voortdurend bij en evolueer mee. Vandaag zijn paarden net als topsporters met speciale schoenen op maat.
- Je moet een passie hebben voor het paard in zijn geheel: hoe zo’n dier in elkaar zit en functioneert. Paarden graag zien is fijn, maar niet voldoende om een goede hoefsmid te zijn.
- En tot slot: hou het simpel, hoefsmederij is op zich al complex genoeg.”