Uit onderzoek is gebleken dat maar liefst 96 procent van de mensen tegen zichzelf praat. Zelfs doofstommen doen het, in gebarentaal weliswaar. Maar op hun werk vinden de meeste mensen die gewoonte zo gênant dat ze haar onderdrukken. Dat is een gemiste kans, want tegen jezelf praten is een prima manier om stress af te blazen en jezelf te corrigeren. En wanneer je je voorbereidt op een gesprek of presentatie waar veel van afhangt, is het een goede 'generale repetitie'.
Margo (29): "Ik betrap mezelf er vaak op dat ik tegen mezelf aan het praten ben. Meestal wanneer ik een vreemde blik toegeworpen krijg, besef ik: "Ik ben weer bezig." <lacht> Waarom ik dit doe? Het geeft structuur aan de dingen waar ik mee bezig ben en ik onthoud ze makkelijker. Als alles goed gaat, doe ik het eigenlijk niet. Wel wanneer ik onder stress sta en een slechte dag heb. Of als ik een belangrijk gesprek voorbereid. Onlangs bijvoorbeeld, toen ik opslag wou vragen aan m'n baas. En dat helpt. Het zorgt ervoor dat ik tijdens het gesprek zelf rustiger ben."
Stimuleren
Recent onderzoek door de Amerikaanse ontwikkelingspsycholoog Adam Winsler ondersteunt deze theorie. Hij liet 5-jarige kinderen verschillende motorische taken uitvoeren terwijl ze hardop in zichzelf praatten of stil waren. De meeste kinderen voerden de taken beter uit als ze hardop praatten. Vooral kinderen met ADHD praten vaker tijdens dagelijkse bezigheden dan andere kinderen. Wanneer hen verboden wordt hardop te denken, gaat dat ten koste van hun prestaties.
Winsler raadt dan ook aan om hardop denken te stimuleren. "Jonge kinderen praten vaak tegen zichzelf wanneer ze aan het spelen zijn. Ouders en leerkrachten mogen dit niet ontmoedigen. Integendeel! Ze zouden beter luisteren. Het geeft een fantastische kijk in de denkwereld van een kind. En door hardop te denken oefenen kinderen met de taal die ze nog volop aan het leren zijn, waardoor ook de 'echte' communicatie met anderen beter zal verlopen."
Motiveren
Sportpsycholoog Jeroen Meganck gelooft dan weer dat zelfspraak een enorm sterke techniek is om jezelf te beïnvloeden en te motiveren. "Stel: je speelt een voetbalmatch en je hebt net een erg foute pas gegeven, dan is de kans groot dat je jezelf er genadeloos van langs geeft. Begrijpelijk, maar niet goed voor de wedstrijd. Je aandacht verslapt en je bent nog veel vatbaarder voor flaters. Op zo'n moment kan het helpen als je jezelf toespreekt. Beschrijf bijvoorbeeld de wedstrijd zoals die op dat moment verloopt: "Jan heeft de bal, die ander verdedigt langs links, Stijn komt helpen langs rechts en past naar…" Op die manier leid je je aandacht af van je negatieve gevoelens en concentreer je je opnieuw op de wedstrijd."
Al hoeft het niet per se luidop. "Ik geef aan mijn atleten mee dat zelfspraak ook binnensmonds werkt, m.a.w. niet hoorbaar voor mensen rondom je. Er is inderdaad wel wat terughoudendheid bij het idee om tegen jezelf te praten. Deze aanpak lokt minder weerstand uit én werkt ook."